Om te beginnen is ‘terugverdienen’ al een vreemd gegeven ? Of toch niet ?
Heeft u weleens gedacht hoe snel u uw nieuwe bankstel terug verdient?
Uw nieuwe keuken of nieuwe auto ?
Waarschijnlijk niet, u koopt deze omdat u het kunt betalen en leuk vindt.
Als het dan gaat over warmtepompen of PV panelen wordt het ineens een ander verhaal bij mensen. We willen allemaal graag comfort en luxe ervaren maar liever zien of horen we de ketel of warmtepomp verder niet. Toch ’n beetje vreemd.
Als uw woning geschikt is voor laagtemperatuur verwarming en de CV ketel moet vervangen worden dan is het eigenlijk logisch om te denken aan een warmtepomp toepassing of een bivalent oplossing (warmtepomp + ketel) . Richting de toekomst spreekt haast iedereen over het verdwijnen van aardgas uit onze woonwijken. Voor het minimaal waardevast houden van een woning is het van belang dat deze ‘gereed is voor de toekomst’. Een warmtepomp is dan ook een logische keuze. Natuurlijk is de investering in een warmtepomp veel groter dan de investering in alleen een nieuwe CV-ketel. Wellicht dat we daarom denken aan 'terug verdienen' van de investering en niet zo zeer over het milieu en de toekomst van onze kinderen.
Hoe kunnen we weten of we de warmtepomp ‘terug verdienen’ ?
Hoe ver gaan we in die berekening?
Sommige mensen gaan zover dat ze ook de rente op de bank, bij het nu niet hoeven investeren, mee tellen in een terug verdien berekening. Bij de huidige rente (2019) is dat natuurlijk niet doorslaggevend ? Andere mensen noemen weer het voordeel dat investeren juist wel gezonder is, als je namelijk veel spaarcentjes op de bank hebt wordt dit, boven een door de belasting bepaalde grens, belast. Je kunt dus de spaarcentjes beter investeren en daardoor minder energie gaan verbruiken en zodoende voordeel hebben, dan er belasting over betalen. De opbrengst van je centjes is dan per saldo meer.
Je kunt een berekening dus zo ingewikkeld maken als je zelf wil .
Inhoud
Laten we een ‘simpel’ reken voorbeeldje nemen wat u stap voor stap kunt volgen:
De voorbeeld situatie: We hebben een goed geïsoleerde woning van 2005 met een Gebruiks Oppervlak van ongeveer 140 m² voorzien van mechanische ventilatie (type C). De woning is geschikt voor laag temperatuur verwarming (met 45 ºC aanvoer temperatuur hielden we het huis warm) . De ketel is stuk en moet worden vervangen ..
We staan voor de keuze nemen we een nieuwe HR- cv-ketel , een warmtepomp of beide ? Het huidig gasverbruik is 1464 m³ gas per jaar.
Hiervan is theoretisch (3000 kWh : 8,8 Kwh/m³*** gas) = 340 m³ gas voor tapwater en het resterende voor verwarming geweest (1464 m³ – 340 m³ ) = 1124 m³.
***In 1 m³ Gronings aardgas (NL gas) zit op bovenwaarde 35,17 MJ, dit is gelijk aan 9,76 kWh
Een HR ketel verliest 10% hiervan, netto is dus 8,8 kWh over voor afgifte verwarming
(Het aantal kWh voor tapwater haalden we uit onderstaande tabel / 3 personen per jaar / reken indicatie)
De 1124 m³ gas per jaar voor verwarming geeft ons een indicatie over de transmissie van de woning, anders gezegd deze toont ons hoe groot het afgegeven vermogen van het verwarmingstoestel moet zijn.
Eerst zetten we de m³ gas om in KWh energie. In 1 m³ gas zit netto (bovenwaarde van gas minus rendement ketel) 8,8 kWh aan energie. Totaal benodigd af te geven energie aan de woning is dus 1124 m³ x 8,8 kWh/m³ = 9891 kWh .
Als we deze delen door het GO van de woning (9891 kWh : 140m²=) komen we aan ca 70 Watt per m². Dat klopt dus aardig
met de indecatie tabel. We kunnen dan 1634 vollast draaiuren aanhouden per jaar voor het toestel.
Het benodigd toestelvermogen is dus 9891 kWh : 1634 vollasturen = afgerond 6 kW.
6 kW (bij – 10°C) en een tapwaterboiler van 200 liter volstaat voor het warmwater (3 personen).
We vroegen hiervoor meerdere offertes aan en nemen daaruit onderstaand de gunstigste :
- Aanbieding 1 combi CV-ketel vervangen: € 1500,-
- Aanbieding 2 combi CV-ketel vervangen + 3 kW (bij -10ºC) warmtepomp lucht/water
ketel € 1500,- warmtepomp € 3800 , subsidie (2018) € 2200 ,-
De aanschaf wordt dan € 1500 + (€ 3800 – € 2200) = € 3100,-
(afbeelding aanbieding 2)
- Aanbieding 3 Lucht/water warmtepomp van 6 kW (bij -10ºC) met tapwaterboiler
Prijs € 7500,- minus subsidie € 2300,- = € 5200,-
- Aanbieding 4 combi warmtepomp met passieve koeling van 6 kW voor bodemenergie
Combiwarmtepomp € 8000 ,- bron installatie € 5000,- subsidie (2018) € 2900,-
Totaal dus € 13.000 – € 2900 = € 10.100,-
Te verwachten energiekosten per jaar:
Vervolgens moeten we natuurlijk vast stellen wat de te verwachten energie kosten per jaar zijn per systeem.
Wij betalen voor 1m³ gas € 0,65 en voor 1 kWh elektra € 0,20.
U kunt uiteraard het voorbeeld volgen met de prijzen die u betaald en de offertes die u heeft ontvangen.
Systeem 1: Alleen ketel vervangen geeft weer een verbruik van 1464 m³ gas (weer een HR 107 ketel)
Dit geeft aan energie kosten per jaar: 1464 m³ x € 0,65 = € 951,60
Systeem 2: Uit onderstaande tabel blijkt dat een warmtepomp ingezet op 50% (is betafactor .5) van de transmissie goed is voor 92% van de jaarbehoefte (woning 2005)
Voor tapwater is 3000 kWh en voor verwarming 9891 kWh nodig, dat hadden we bovenstaand al bepaalt. De warmtepomp, ingezet op de helft van het benodigde vermogen, kan dus 92% van die warmtevraag dekken, 92% van 9891 = (9891 x 0,92) is afgerond 9100 kWh, de ketel moet dan het resterende doen (9891-9100) = 791 kWh. Tapwater doen we met de ketel. De ketel doet dus 3000 kWh tapwater + 791 kWh verwarming = 3791 kWh totaal wat een gasverbruik geeft van (delen door 8,8) 430 m³ per jaar. De aangeboden lucht/water warmtepomp van 3 kW heeft een SPF (jaar rendement) van 4,2. Voor verwarming wordt het verbruik dan 9100 kWh (wat de warmtepomp af moet geven aan verwarming) : SPF 4,2 = 2166 kWh elektra.
Dit geeft aan energie kosten per jaar 430 m³ x € 0,65 = € 279,50 voor gas en 2166 x € 0,20 = € 433,20
totaal per jaar € 712,70 voor systeem 2
Systeem 3: lucht/water warmtepomp met SPF 2,9 voor tapwater en SPF 4,2 voor verwarming.
Geen aardgas meer nodig.
Tapwater 3000 kWh nodig : SPF 2,9 = 1034 kWh verbruik elektra
Verwarming 9891 nodig : SPF4,2 = 2355 kWh verbruik elektra
Totaal (1034+2355) 3389 kWh elektra x € 0,20 = € 677,80 per jaar voor systeem 3
Extra voordeel, de gasleiding kan worden afgesloten hierdoor besparen we 100 euro per jaar aan vaste kosten voor de gasmeter.
Systeem 4: Bodem/warmtepomp met SPF 3,2 voor tapwater en SPF 5 voor verwarming
Tapwater 3000 kWh nodig : SPF 3,2 = 938 kWh verbruik elektra
Verwarming 9891 nodig : SPF 5 = 1978 kWh verbruik elektra
Totaal (938+1978) 2916 kWh elektra x € 0,20 = € 583,20 per jaar voor systeem 4
Extra voordeel, de gasleiding kan worden afgesloten hierdoor besparen we 100 euro per jaar aan vaste kosten voor de gasmeter.
In dit voorbeeld gaan we, omdat het vervangen van een CV ketel is, verder niet uit van koelen in de zomer, hoewel de bodem warmtepomp het voordeel heeft dat we heel goedkoop kunnen koelen.
Voor de duidelijkheid sommen we de 4 mogelijkheden nog een keer op:
- CV-ketel vervangen voor een nieuwe
Aanschaf kosten € 1500, –
Jaarlijkse energiekosten € 951,60 - CV-ketel + 50% lucht/water warmtepomp
Aanschaf kosten (- subsidie) € 3100 ,-
Jaarlijkse energiekosten € 712,70 - Lucht/water warmtepomp
Aanschaf kosten (- subsidie) € 5200 ,-
Jaarlijkse energiekosten € 677,80 per jaar
Besparing geen vaste kosten gasmeter € 100,- per jaar - Brine/water warmtepomp
Aanschaf kosten (- subsidie) € 10.100 ,-
Jaarlijkse energiekosten € 583,20 per jaar
Besparing geen vaste kosten gasmeter € 100,- per jaar
Terugverdientijd
We moeten dus minimaal 1500 euro uit geven, zijnde de goedkoopste optie (het vervangen van de ketel)
Als we de terugverdientijd van een andere optie willen berekenen gaat het dus om de meerprijs van die andere optie die we eventueel terug zouden willen verdienen.
Stel dat we kiezen voor optie 2: De meerkosten t.o.v. optie 1 voor deze installatie zijn (3100 – 1500) = 1600 euro.
De besparing per jaar in energie kosten = (€ 961,50 – € 712,70) = € 248,80
De meerprijs van 1600 euro hebben we dus terug na (€ 1600 : € 248,80) = 6,5 jaar
De terugverdientijd voor optie 2, t.o.v. optie 1 is dus 6,5 jaar (zonder rente berekeningen)
Stel dat we kiezen voor optie 3: De meerkosten t.o.v. optie 1 voor deze installatie zijn (5200 – 1500) = 3700 euro
De besparing per jaar in energie kosten t.o.v. optie 1 = (€ 961,50 – € 677,80) = € 283,70
De besparing per jaar omdat we geen gasmeter meer hebben = € 100,-
De meerprijs van 3700 euro hebben we dus terug na (€ 3700 : € 383,70) = 9,6 jaar
De terugverdientijd voor optie 3, t.o.v. optie 1 is dus 9,6 jaar (zonder rente berekeningen)
Stel dat we kiezen voor optie 4: De meerkosten t.o.v. optie 1 voor deze installatie zijn (€ 10.100 – € 1500) = € 8600,-
De besparing per jaar in energie kosten t.o.v. optie 1 = (€ 961,50 – € 583,20) = € 378,30
De besparing per jaar omdat we geen gasmeter meer hebben = € 100,-
De meerprijs van 8600 euro hebben we dus terug na (€ 8600 : € 478,30) = 17,9 jaar
De terugverdientijd voor optie 4, t.o.v. optie 1 is dus 17,9 jaar (zonder rente berekeningen)
Conclusie / redenatie:
- Als het alleen om geld gaat is optie 2 dus de beste keuze.
- Als u bijvoorbeeld ook PV panelen heeft liggen en u zoekt naar een ‘all electric’ oplossing om met PV iets te kunnen doen en van het gas af te zijn (wat mogelijk in de toekomst steeds meer gaat kosten t.o.v. elektra) dan is optie 3 interessant. Na 10 jaar ben je net zo duur uit geweest dan dat je alleen de ketel had vervangen en per saldo ben je wel veel milieu bewuster bezig.
- Als u naast verwarming ook graag in de zomer passief zou willen koelen is optie 4 interessant. Voor relatief lage kosten (alleen het draaien van 2 circulatie pompjes) heb je dan passieve koeling. Gezien de levensduur van de warmtepomp 15 jaar is (economisch 10 jaar aanhouden) verdien je deze niet terug als je zonder koeling rekent. Nu zit in de aanschaf van deze warmtepomp wel de bron meegerekend, de bron (kunststof buizen in de bodem) gaat normaliter wel 30 jaar mee. De aanschaf kosten voor de opvolging worden dus een stuk lager. Stel dat koelen heel belangrijk is, dan kies je dus deze optie, want met een ketel alleen kun je niet koelen, je kunt wel actief koelen met een lucht/water warmtepomp (sommige niet alle) maar dat kost dan weer meer energie omdat dan de compressor ook moet draaien.
Dan nog even de rente: Geld op de bank brengt vandaag de dag (2018) 1% op. (Als je niet te veel hebt en de belasting ook nog om de hoek komt kijken) .
Stel dat je bij optie 3, het extra geld bij aanschaf niet investeert (3700) maar op de bank laat staan:
na jaar 1 is dan de 3700 euro 3737,-
na jaar 2: 3774,-
na jaar 3: 3812,-
na jaar 4: 3850,-
na jaar 5: 3888,-
na jaar 6: 3927,-
na jaar 7: 3966,-
na jaar 8: 4006,-
na jaar 9: 4046,-
na jaar 10: 4087,- Kortom na 10 jaar heb je (4087 – 3700) 387,- euro rente gepakt. (bij dezelfde rente stand uiteraard) De nieuwe terugverdientijd zou dan dus 1 jaar langer worden dan eerst berekend.
Bij teveel spaargeld op de bank betaal je belasting, je betaald dan meer belasting dan dat de rente op brengt) dan zou de terugverdien tijd korter worden dan 9,6 jaar. Wellicht is het makkelijker om rente berekeningen niet mee te wegen. Ze zijn immers niet voor de toekomst voorspelbaar. En ja ook energieprijzen kunnen wijzigen, het blijft dus zo is zo altijd een benadering.
Terzijde nog even over koelen:
Nog even verder over ‘koelen’ met optie 4: Brine/water warmtepomp
Stel dat je 500 uur passief wil koelen in de zomer met de brine-water warmtepomp, dan lopen er 2 pompen van elk c.a. 75 Watt, dat geeft totaal 500 uur x 150 Watt =75.000 Watt/uur wat gelijk is aan 75 kWh. 75 kWh x € 0,20 = € 15, – per jaar voor passief koelen.
Het koelvermogen bij een brine/water warmtepomp is nagenoeg gelijk aan het vermogen van de bron, bij de 6 kW warmtepomp is het bron vermogen ongeveer 4,8 kW als je dus 500 uur koelt heb je dus 500 x 4,8 = 2400 kWh gekoeld voor 15 euro.
Stel nu dat je zou gaan koelen met Optie 3: Lucht/water warmtepomp; omdat de bron (buitenlucht) in de zomer warmer is dan te temperatuur waarmee je wil gaan koelen kan dit niet passief. De compressor zal dus de koeling moeten verzorgen (net als bij een airco installatie) Bij 27 °C buitentemperatuur naar koelen met 18°C geeft optie 3 een EER (rendement voor koelen) van 3,5 op.
Om 2400 kWh (afgegeven koelvermogen) te kunnen koelen is dan 2400 : 3,5 = 685 kWh aan stroom uit het net nodig. 685 kWh x € 0,20 = € 137 ,- per jaar om te koelen met optie 3.
Je zou nu heel de berekening opnieuw kunnen uitvoeren, alleen met optie 1 (alleen ketel vervangen) kun je dus niet koelen.
