‘Mijn warmtepomp staat in storing’  wat kan het zijn en hoe verhelp ik dit ?

Laten we beginnen met eerst heel duidelijk te stellen dat u, als gebruiker (ondeskundige),  een warmtepomp slechts één keer (achter elkaar) mag resetten !  Het meerdere malen achter elkaar resetten van een warmtepomp kan namelijk flinke schade veroorzaken, doe dit dus niet!   (wij komen hier verderop deze pagina nog op terug)

 Op deze pagina o.a.:

• LD storing
• HD storing
• Sensor storing
• Niveau storing
• Bronpomp storing
• Motor storing
• Communicatie fout / storing
• Algemeen
• Noodbedrijf

Storing:  Als een warmtepomp in storing valt wordt dit vaak zichtbaar door een rode led die brandt of knippert op het toestel. In deze moderne tijd blijft het vaak niet bij een rode led maar zal het display ook een cijfer of informatie over het type storing weergeven.  Helaas is er, naast de rode lamp,  eigenlijk geen standaard met betrekking tot codering van storingen, elke fabrikant doet dit op eigenwijze, wat ook geldt voor de bediening van een display, dat is per fabrikant / toestel  anders. Als er echter een storingscode te zien is, kunt u vrijwel altijd in de gebruikers- of installateur handleiding terug vinden wat voor type storing het betreft. Elke zich zelf respecterende fabrikant neemt een korte storing handleiding op in haar documentatie. Raadpleeg dus altijd even de handleiding in geval van storing.

Hoe krijg ik een warmtepomp storing weg ?

Begint u altijd met het kort noteren van de storing informatie: Bijvoorbeeld:   28-9-2018 de LED is rood en er knippert een cijfer ‘2’.   Deze informatie is later belangrijk voor de installateur (natuurlijk zijn er ook al warmtepompen die deze geschiedenis zelf opslaan in een zgn.  log file, maar toch noteert u beter de storing, ook een log file kan verloren gaan.

Bij een storing kunt u vaak proberen het toestel een ‘reset’ te geven. Doe dit maar één keer binnen 24 uur.  Mogelijk is de storing dan al verholpen.  Komt het hierna toch weer voor, bel dan de installateur.   Hoe ‘reset’ u het toestel ?   Sommige warmtepompen hebben een duidelijke ‘reset’ knop of een makkelijk menu wat bij storing meteen de optie ‘reset’ biedt. Helaas zijn er ook warmtepompen (vooral de oudere die nog niet de laatste techniek hebben) waarbij het resetten min of meer verstopt zit in een onduidelijke menu structuur / bediening.  Is er een duidelijk ‘reset’ mogelijkheid gebruik die dan!

Bij de meeste warmtepompen vindt ook automatisch een ‘reset’ plaats op het moment dat de spanning er af gaat.  U kunt dus de ‘stekker’ (vaak een grote 400 Volt stekker) er even ’n halve minuut uithalen en er dan weer in doen.  In sommige installaties ie er in plaats van een stekker een werk-schakelaar gemonteerd, zet u dan de schakelaar gedurende een halve minuut uit. Op het moment dat u de spanning weer op het toestel zet, zal de elektronica weer de vaste opstart procedure doorlopen, mogelijk is hierna de storing verholpen.  Valt het toestel echter weer in storing (soms kan dit enige tijd duren), bel dan de installateur.

Wat kan de consument / gebruiker zelf nog controleren of doen ?

Naast de eenmalige reset binnen 24 uur (dus nooit 2x achter elkaar!) kunt u natuurlijk controleren of er voldoende water in het cv-systeem zit en of er voldoende water/glycol in het bron systeem zit;
De manometer in de cv leiding moet tussen de 0,9 en 2 bar staan,  de manometer in het bron systeem moet tussen de 0,5 en 2 bar staan. In plaats van een manometer hebben sommige installaties een doorzichtig drukvat in de bron installatie, dit vat moet minimaal voor 30% zijn gevuld met water/glycol,  bijvullen gebeurt tot 75%.   Indien de druk aan de cv zijde / afgifte zijde lager is kunt u deze bijvullen met water (net als bij een cv-ketel installatie) indien de bron zijde ’n klein beetje te weinig water/glycol heeft kunt u deze bijvullen met water, u dient dan echter wel de installateur te vragen om op korte termijn het glycol gehalte te komen controleren.

Algemeen voorkomende storingen:

We beginnen met de gevaarlijkste en meest verwarrende warmtepomp storing:

Warmtepomp LD storing  / (LP)

Dit staat voor Lage Druk (Low Pressure) storing.

Verwarring: Iemand die is opgegroeid met CV-ketels denkt bij 'lage druk storing' aan te weinig waterdruk in het cv systeem.  Bij een warmtepomp wordt echter uitgegaan van ‘HET KOUDE MIDDEL KRINGLOOP SYSTEEM’, dat is het hart van de warmtepomp. Een warmtepomp LD storing gaat dus over het koudemiddelcircuit!

Betekenis: De druk van het koudemiddel is te laag , of te laag geweest

Mogelijke oorzaken:

• Te weinig water/glycol in het bronsysteem: bijvullen
• Lucht in het water/glycol bronsysteem: ontluchten
• Vuilfilter verstop in het bronsysteem: schoonmaken
• Afsluiters staan dicht in het bronsysteem : open zetten
• Bronpomp stuk / geen flow in het afgifte systeem : vervangen
• Lagedruk sensor stuk : vervangen
• Sluiting of onderbreking in de bedrading van de sensor: herstellen
• Lekkage koudemiddelzijdig: Hier kan alleen een 'koel technicus' iets aan doen.

Toelichting: Als er geen flow is in het bronsysteem dan staat het water/glycol stil in de verdamper (platenwisselaar tussen koudemiddel en bron) als de warmtepomp dan warmte wil onttrekken uit stilstaand water/glycol zakt de temperatuur heel snel tot zeer lage temperaturen, immers er komt geen nieuw water/glycol voorbij waaruit nieuwe energie kan worden onttrokken. Als de temperatuur van het koudemiddel lager wordt zakt ook de druk van het koude middel, immers druk en temperatuur zitten min of meer aan elkaar vast. (zie elders op deze site de uitleg van de werking). In de warmtepomp zit een druk-sensor die de warmtepomp in storing laat vallen als de druk van het koudemiddel te laag is geworden, dit noemen we LD storing. (LP)

Gevaar: Stel dat de bron pomp stuk zou zijn, waardoor er geen flow is in het bron systeem, op het moment dat je een ‘reset’ doet zal de warmtepomp opnieuw proberen warmte te onttrekken uit de verdamper, de temperatuur gaat dan nog verder omlaag waardoor de verdamper volledig in kan vriezen. Het water/glycol is slechts beveiligd tot een bepaalde temperatuur daarna vriest het alsnog in. Invriezen van water/glycol betekend uitzetten van deze stof waardoor de verdamper stuk kan vriezen.  Vandaar dus de waarschuwing dat je een warmtepomp nooit meerdere malen achter elkaar (zonder te weten wat je doet) moet resetten. Immers je maakt dan meer stuk dan dat je goed doet.

noot: Bovenstaand LD storing beschrijving gaat uit van een (brine)water/water warmtepomp, als het een lucht/water warmtepomp betreft zit de oorzaak dus niet in flow van de 'water bron' maar in de 'flow' van de lucht door de verdamper.  De verdamper zou dicht kunnen zitten omdat deze ingevroren is, of de ventilator draait bijvoorbeeld niet. Het basisprincipe is dus gelijk.

Warmtepomp HD storing (HP)

Dit staat voor Hoge Druk (High Pressure) storing.

Betekenis: De druk van het koudemiddel is te hoog , of te hoog geweest

Mogelijke oorzaken:

• Te weinig water in het afgifte systeem (cv zijdig)  : bijvullen
• Lucht in het afgifte systeem (cv zijdig) : ontluchten
• Vuilfilter in het afgifte systeem zit verstopt : schoonmaken
• Afsluiters staan dicht : open zetten
• CV pomp stuk / geen flow in het afgifte systeem : vervangen
• Hogedruk sensor stuk : vervangen
• Sluiting of onderbreking in de bedrading van de sensor: herstellen

Toelichting: De warmtepomp onttrekt warmte aan de bron, waardeert deze op naar een hogere temperatuur en wil deze afgeven aan de ‘condensor’.  Door de condensor circuleert aan de andere zijde het CV water.  Het warme koude middel draagt warmte over aan het voorbij komende CV water.  Als het cv water stil staat dan kan het koude middel niet genoeg warmte kwijt aan het cv water, hierdoor zal de temperatuur van het koudemiddel te hoog oplopen, door dat druk en temperatuur min of meer aan elkaar zijn verbonden, loopt hierdoor de druk van het koudemiddel op tot boven de toegestane waarde van bijvoorbeeld 30 bar. De hogedruk sensor signaleert dit en laat het toestel in ‘HD’ storing vallen. 

3 circuits voor de storing/service monteur:

Bovenstaande HD en LD storing gelezen te hebben is het voor een service monteur dus belangrijk om te weten dat de basis van een warmtepomp berust op 3 circuits:

• het bron circuit
• het koudemiddel circuit
• het afgifte circuit

Alle 3 de circuits moeten vlekkeloos functioneren om de warmtepomp van een storing af te houden.
Logische beredenering, wat meet en constateer ik, moet leiden tot een goede en juiste storingsanalyse. Zonder het principe te kennen ‘hoe een warmtepomp werkt’  is het dus lastig om een storing op te lossen.  Met alleen ‘Meten is Weten’  kom je er dus vaak niet. Men moet het resultaat van de meting ook kunnen omzetten naar wat  hoort de uitkomst van de meting te zijn .

Warmtepomp Sensor storing

Oorzaak: Een van de sensoren is stuk of gaf een niet realistische waarde aan.
De meeste warmtepompen geven ook aan welke sensor het betreft, controleer de in het display opgegeven waarde van deze sensor.  Is deze niet correct controleer dan de bedrading van de sensor en de sensor zelf.

Noot: soms kan vocht (condens bijvoorbeeld) de reden zijn dat een sensor kort een verkeerde waarde aan gaf, vocht op bedrading is immers niet goed en kan vreemde waarde veroorzaken. Doe als consument eerst éénmalig een reset, schrijf de datum en type storing op, pas bij een herhaling van de storing hoeft u de servicemonteur te bellen, komt de storing niet meer voor geef dan bij onderhoud door dat dit zich heeft voorgedaan.

Een temperatuur-sensor is meestal een NTC of PTC ,  een weerstand die veranderd op basis van temperatuur. Helaas geldt ook hier dat elke fabrikant vaak een ander type NTC of PTC toepast: er is geen universeel afgesproken. Maar vaak staat in de handleiding van de warmtepomp een tabel met de Ohmse waarde (weerstand waarde) van de toegepaste sensor bij een bepaalde temperatuur.

De storingsmonteur kan in het display van de warmtepomp kijken wat de elektronica aangeeft als temperatuur, vervolgens kan hij de sensor doormeten (met de bedrading los van de regeling) en kijken of de gemeten Ohmse waarde overeenkomt met wat de elektronica weergeeft, daarnaast kan hij met een (digitale) thermometer kijken wat de daadwerkelijke temperatuur op dat moment is.  Klopt de Ohmse waarde niet met de daadwerkelijke temperatuur, dan is de sensor stuk. Klopt de Ohmse waarde wel met de daadwerkelijke temperatuur maar geeft het display een andere waarde aan, dan is er iets mis met de elektronica.

Overigens is een afwijking van 5%  toegestaan. Als de werkelijke temperatuur 20 graden is, kan het dus zijn dat de sensor (20 x 0,95) 1 graad afwijkt en 19 of 21 graden weergeeft. De afwijking kan zowel in de sensor, elektronica of meet instrument van de monteur plaats vinden. Deze 5% geld overigens zowel voor de sensor als de elektronica vertaling.
In het ergste geval zou de afwijking dus 10% kunnen zijn; 5% in de sensor + 5% in de elektronica.
In de praktijk blijkt de afwijking normaliter totaal onder de 5%. Deze kleine afwijking veroorzaakt geen storing, een storing is vaak een grote afwijking of sluiting / onderbreking van de bedrading.

De naam van de sensor is vaak logisch ‘ zuig gas temperatuur sensor’ betreft bijvoorbeeld de sensor die bij de zuigleiding van de compressor zit. ‘Condensor uit temperatuur sensor’ is de sensor die in de buurt van de condensor zit op de uitgaande leiding.  Kortom een monteur kan bij logisch redeneren vast stellen waar hij betreffende sensor moet zoeken/vinden.  Ook hier geld dus weer meten is weten en met algemene goede kennis van het warmtepomp principe kun je bij elk merk warmtepomp tot een correcte storingsanalyse komen.

Afbeelding: diverse type sensoren en de daarbij behorende waarde temperatuur naar Ohm.

Warmtepomp waterniveau storing

Waterniveau afgifte-systeem:  onvoldoende water in het afgifte-systeem
Waterniveau bron-systeem: onvoldoende water/glycol in het bron-systeem

Warmtepomp bron temperatuur storing

Te hoge of lage temperatuur van de bron.

Een lucht/water warmtepomp werkt bijvoorbeeld met een bron van -15  °C tot +40 °C
Een brine/water warmtepomp werkt bijvoorbeeld met een bron van -5 °C  tot + 25 °C

Deze melding / storing komt indien de bron temperatuur daar buiten viel.

Bij een brine/water warmtepomp is vaak de minimum temperatuur in te stellen aan de hand van de hoeveelheid glycol die u toevoegt aan de bron. Als u bijvoorbeeld de bron heeft voorzien van een antivries (glycol) tot – 15 °C dan kunt u bijvoorbeeld de minimum temperatuur bron, naar gelang merk en type warmtepomp, instellen op – 8 °C.

Warmtepomp motor storing

Er is een te hoog compressor amperage vast gesteld (te veel stroom).
 

De compressor van de warmtepomp is vaak uitgevoerd met een ‘thermische beveiliging’ dit kan een zgn.  ‘thermisch pakket’ zijn achter een magneet-schakelaar of een motor beveiliging schakelaar, ook wel bekend als PKZ.   Als het een motorbeveiligingsschakelaar is dient naast de reset van de warmtepomp elektronica ook de motorbeveiligingsschakelaar weer aangezet te worden.

Van de compressor is bekend hoeveel stroom deze maximaal op mag nemen. Hoe groter het afgegeven vermogen van het toestel, hoe groter de compressor. Het ‘thermisch pakket’ controleert de hoogte van de afgenomen stroom van de compressor. Indien deze de toegestane , ingestelde waarde te boven gaat, onderbreekt deze de spanning toevoer naar de compressor en komt er een ‘motor storing’.  De compressor gaat meer stroom trekken als deze harder moet werken, dit kan eenmalig voorkomen maar kan ook komen omdat de ‘motor niet soepel meer draait’  daarnaast kan het zijn dat tijdelijk een van de 3 fase afwezig was (stroom storing).  
Deze storing zou zich ’n keer voor kunnen doen als er iets met het net is, komt dit vaker voor waarschuw dan de installateur, de service monteur kan de daadwerkelijke stroom meten tijdens het draaien van de compressor, laat de compressor bij voorkeur draaien voor de boiler, want hoe hoger de temperatuur die gemaakt moet worden hoe harder de compressor moet werken, opdat moment zal dus de stroom het hoogst zijn.  Ga na of de compressor daadwerkelijk te veel stroom neemt, of dat het thermisch pakket moet worden bijgesteld.  De thermische beveiliging mag normaliter 10% hoger zijn ingesteld dan de door de fabriek opgegeven maximale compressor stroom.

Warmtepomp communicatie storing

De moderne warmtepomp zit vol met elektronica , vaak zijn dit meerdere printplaten.  Ook kan er spraken zijn van een geavanceerde ruimte afstand bediening (ruimte thermostaat) of verbinding van een binnen en buiten unit bij een lucht/water warmtepomp. Daarnaast zijn er ook warmtepomp leveranciers die extra printen leveren voor bijvoorbeeld een koel module, extra klimaat groepen of contact met een gebouw beheer systeem (GBS).  Als er iets mis is met de ‘communicatie’ tussen de printen is er spraken van een ‘communicatie storing’.  U kunt proberen de warmtepomp een reset te geven door even spanningsloos te maken. Op het moment van een nieuwe start probeert deze namelijk het contact tussen de diverse aangemelde systemen weer tot stand te brengen. Komt deze storing vaker voor, waarschuw dan uw installateur.   Elektronica is mooi en kan heel veel, maar bijvoorbeeld sterk magnetische velden of onweer kan de elektronica ’n keer van slag brengen waardoor een communicatie storing kan optreden. Bij voorkeur neemt men ook afgeschermde communicatie kabels om externe printen te koppelen.

Warmtepomp storing algemeen:

Bovenstaand hebben wij de meest voorkomende storingen beschreven. Zoals gezegd hanteert elk merk warmtepomp haar eigen coderingen met betrekking tot storingsmelding. In de handleiding van het toestel of op de website van de fabrikant treft u deze vaak terug. Zo zijn er bijvoorbeeld warmtepompen die een storing indicatie hebben met wel 500 verschillende codes. Elke sensor of elektronica fout kent soms zijn eigen code. Dat maakt het vaak makkelijker om meteen een goede indicatie te krijgen.

De moeilijkste storingen zijn de ‘af en toe’ storingen. U kent vast het verhaal van de ‘kies pijn’ die over is op het moment dat je bij de tandarts bent. Zo komt het soms voor dat een service technicus alles heeft doorgemeten en niets heeft gevonden, de deur achter zich dicht trekt en het toestel weer in storing valt. Een monteur kan nu eenmaal niet de hele dag voor uw toestel gaan zitten, dan wordt het ook onbetaalbaar. Het is dus van belang dat u steeds opschrijft welke storing zich op welk tijdstip voor deed, daarmee kan de monteur gerichter zoeken. Uiteindelijk bespaart u zich dus met deze moeite zelf wat geld uit doordat de monteur sneller de juiste analyse kan doen.

Warmtepomp nood-bedrijf

’n Geluk bij een ongeluk:

Met namen de warmtepompen die gebruik maken van bodem energie hebben vaak ook een ingebouwd elektrisch element. Ook bij lucht/water installaties wordt soms in de installatie een elektrisch element opgenomen, los of bijvoorbeeld in de gecombineerde binnen-unit.  Vaak is dit elektrisch element bedoeld voor desinfectie van de boiler, doch wordt het vaak zo ingebouwd dat het ook kan helpen om de installatie mee te verwarmen.  Op het moment dat er bijvoorbeeld een storing is in het ‘koude circuit’ of iets is met de compressor kan dan voor nood het elektrisch element worden ingeschakeld om tapwater te maken en uw woning te verwarmen. Ja, dat kost op dat moment meer energie dan dat de compressor het zou doen (4 x zoveel) maar voor een paar dagen gaat u dat nauwelijks merken op de jaarrekening. Veel warmtepompen hebben de mogelijkheid om over te gaan op ‘nood bedrijf’ via de bediening van een schakelaar of via bediening van het menu. Vraag uw installateur hoe dit werkt.  Als de monteur op 1e kerstdag even druk is .. kunt u dus toch genieten van een warme woning en tapwater.